Liliowce

Liliowce – zaliczane są do typu szkarłupni tak samo jak jeżowce. Są wyłącznie zwierzętami morskimi i występują na każdej głębokości. Skamieniałości liliowców można znaleźć w wapieniach (skały węglanowe) na Opolszczyźnie, Górnym Śląsku, w Górach Świętokrzyskich a także w Tatrach i Pieninach. Szczątki liliowców znajdowane są również w północnej i środkowej Polsce w wapieniach pochodzących ze Skandynawii i z dna Bałtyku przyniesionych przez lądolód Skandynawski. Najczęściej spotykane są fragmenty tych zwierząt, gdyż ich szkielet po śmierci rozpada się z reguły na drobne płytki i człony łodyg. Całe ciała spotykane są bardzo rzadko.

Budowa – liliowce zbudowane są z łodygi, ramion oraz kielicha, w którym mieści się otwór gębowy oraz podstawowe narządy. Obok kielicha wyrastają ramiona, które rozgałęziają się na kolejne tworząc większą ich liczbę. Na każdym z ramion umieszczone są nóżki ambulakralne służące  do chwytania drobnych organizmów. Przytwierdzone są do podłoża za pomocą łodygi, która jest również umięśniona dzięki czemu liliowce mogą się przemieszczać. Większość żyjących dziś liliowców jest ich pozbawiona unosząc się swobodnie w wodzie morskiej.

Jak żyły – pojawiły się w ordowiku (ok 485 mln lat temu) i żyją do dziś. Występowały masowo od dewonu do karbonu (od ok 419 mln do 299 mln lat temu)  tworząc duże nagromadzenia tzw. łąki liliowcowe. Prowadzą głównie nocny tryb życia co jest adaptacją obronną ponieważ stanowią one pokarm niektórych ryb oraz innych drapieżników. Wykształciły również zdolność wytwarzania substancji toksycznych oraz możliwość regeneracji utraconych części ciała.

Wszystkie paleozoiczne podgromady liliowców wyginęły w katastrofalnym wymieraniu permskim (ok 245 do 252 mln lat temu). Żyjąca do dzisiaj jedyna podgromada (Articulata) pochodzi z nielicznych przetrwałych osobników powstałych we wczesnym triasie (ok 252 mln lat temu). W późnym triasie natomiast (ok 201 mln lat temu) liliowce zredukowały łodygę przechodząc do swobodnego trybu życia często tworząc plankton.